Thesis Number |
level |
Language |
Year |
Bilim Dalı |
|
Doktora |
Türkçe |
2021 |
Diğer |
Modern çağda insanlar bir şeyleri hızlı bir şeklide aktara bilmek için farklı göstergelere ihtiyaç duyarlar. Kurt kavramı da çağdaş hayatımıza taşımış olduğumuz çok önemli göstergelerden biridir.
Kurt, aynı zamanda gösterge niteliğine sahip en eski sembollerden ve mitolojide en sık karşılaşılan hayvan türlerinden biridir. Tarih boyunca birçok kültür ve medeniyetlerde hassaslığın, zekiliğin, cesaret ve asaletin yanı sıra zulüm ve kana susamışlığın da sembolü olarak tanımlanmıştır. Kurt sembolizminin bu kadar üne sahip olma nedeni, bu hayvanın genellikle birçok olumlu özelliğe sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Kurt, en yüksek özgürlük zirvesi, cesaret, aileye bağlılık, gurur, asalet, zekâ ve stratejik düşünme yeteneğini ifade etmektedir. Bu nedenle Afrika'dan Avrupa'ya, Asya'dan Amerika kıtasına kadar en eski medeniyetlerde farklı mitolojik sembollere sahip olmuştur.
Kurt, tarih boyunca Türk halkları için de en önemli totemlerden biri olmuş ve kutsal sayılmıştır. Bozkurt'un kutsal sayılmasının ve Türklerin ulusal sembolü olmasının en önemli nedeni, Türklerin bir Boz Kurt'un soyundan geldiklerine inanmalarıdır. Kaynaklara göre, çoğu zaman soyun bir kolunun Gök-Kurt'tan, diğer kolunun ise Gök Geyikten geldiği düşünülmektedir. Bozkurt gökyüzünü temsil eder. Alageyik ise yeryüzünün simgesidir. Kurt, Türk halkları mitolojisinde savaşçılığı ve savaş ruhunu, özgürlüğü, hızı, doğayı temsil eder, Türk ulusunun başına bir iş geldiğinde, bir tehdit belirdiğinde ortaya çıkar ve yol gösterir. Başkurt rivayetlerine göre kurt onların atalarının önüne düşerek yol göstermiştir. Bu nedenle kendilerine başlarında kurt bulunan anlamına gelen Başkurt denmiştir. Hilal taktiği (veya Turan taktiği) adı verilen yarım çember ile düşmanı ortaya alıp çemberi kapatma stratejisinin de kurtların yaşamından örneklenerek ilk defa Türkler tarafından uygulandığı söylenir.
Günümüzde kurtarıcılar ve liderler daima Bozkurt ile ilişkilendirilmektedir. Bu durum en çağdaş ve sıra dışı yorumlarda bile kendisini gösterebilir. Kurt bir imge olarak tarihin tüm zamanlarında, en eski kültürlerden günümüz modern kültürlerine kadar farklı mitolojik anlam taşımaktadır. Aynı zamanda edebiyatta ve güzel sanatların birçok alanında da yaratıcı insanlara bir ilham kaynağı olarak güzel eserlerin ortaya çıkmasında rol oynamıştır. Bu çalışma günümüz dünya sinema endüstrisinde Kurt imgesinin nerede durduğunu araştırmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda tarihte bin yıllardır sahip olduğu imajı sinemada koruyup korumadığı da sorgulanmaktadır. Kurt imgesinin kültürel, sanatsal, mitolojik anlatılarda nasıl yer aldığı ve sinema filmleri çerçevesinde nasıl bir dağılım gösterdiği de araştırma içinde yer almaktadır. Çalışmada kullanılan Azerbaycan Türkçesi ve Rusça kaynakların çevirisi şahsıma aittir.
Anahtar Kelimeler: Mitoloji, Kültür, Türk halkları kültürü Kurt, Kurt imgesi, Sinema, Sembol, Temsil, Edebiyat, Sanat