Thesis Number |
level |
Language |
Year |
Bilim Dalı |
|
Doktora |
Türkçe |
2016 |
Hadis Bilim Dalı |
Oryantalizm dinsel kaygıları da olan siyasi ve ideolojik bir dünya görüşüdür. Eski ve yeni hemen hemen bütün oryantalistler eserlerinde iki ana tema işlemektedirler. Bunlardan biri Hz.Peygamber'in nübüvvetinin sıhhati, diğeri ise Kur'an'ın kaynağı ve onun bir vahiy ürünü olup olmadığı konusudur. Rus oryantalistler Allah'ın Elçisi'nin hem şahsını, hem yaşam tarzını, hem de sözlerini ele alarak kendilerince değerlendirmelerde bulunmuşlardır. İslam'ın kutsal kitabı olan Kur'an'a, Hz.Muhammed'in yazdığı kitap olarak bakarken, hadislere karşı da şüpheci yaklaşımlar sergilemişlerdir.
Bu çalışmada Rus oryantalizminin tarihçesi, etkileri ve çeşitleri incelenmiştir. Misyonerlik oryantalizm, bilimsel oryantalizm ve ateistik oryantalizm Rus oryantalizminin basamak ve çeşitlerini oluşturmaktadır.
İlk önce Rusların İslamiyet ile ilgili ilk bilgileri ve kaynakları üzerinde durduk. Daha sonra Rus oryantalistlerin İslami ilimler ile ilgili çalışmalarını tanıttık. Rus oryantalistlerin eseleri kendi dönemleri içerisinde kronolojik olarak ele aldık. Her bir eserin kısa değerlendirmesini yapmakla beraber, dönemlerine göre genel değerlendirme yaptık.
Rusya'da oryantalizm çalışmaları XVIII. yüzyılda yapılmaya başlanmıştır. İlk oryantalistik çalışması Kur'an'ın tercümesiyle başlamış olup daha sonraki dönemlerde, tefsir, hadis, kelam, İslam hukuku, din felsefesi, İslam medeniyeti gibi değişik alanlarda çalışmaları olmuştur.
Rus oryantalistlerin Hz. Muhammed hakkındaki düşünceleri iki kısma ayrılmaktadır.1. Hz. Muhammed tarihi bir şahsiyettir. Bazı Rus oryantalistler bu temele dayanarak eser yazmışlardır. 2. Hz. Muhammed tarihi şahsiyet değil, efsanedir. Diğer grup Rus oryantalistler ise bu temele dayanarak eser yazmışlardır.
Çalışmamızın ana konusu olan Rus oryantalistlerin hadis/sünnet ile ilgili düşünceleri hakkında geniş bilgiler verdik. Rus oryantalistler, hadislerin büyük kısmının, İslâm'ın ilk asrında meydana gelen dinî, tarihî ve sosyal gelişiminin neticesi olarak görürler.
Hadisleri dinî değil de toplum yaşamının sosyal, kültürel, hukuki ve benzeri çeşitli yönlerini yansıtan tarihî birer metin olarak algılamalarının doğal sonucu olarak Rus oryantalistler, Müslüman âlimlerden çok farklı bir kaynak ve sıhhat tespit metodu kullanmaktadır.
Müslümanların araştirmalari, Hz. Peygambere ait oldugu iddia edilen hadislerin Ona (s.a.) ait olup olmadigini/sihhatini tespit etmeyi amaçlarken, Rus oryantalistlerin çalışmaları bu hadislerin Müslümanlar tarafindan Ona (s.a.) ne zaman nispet edildigini tespite yöneliktir.
Anahtar Kelimeler: Oryantalizm, Rus oryantalistler, Hz. Muhammed, Hadis, Sünnet.