Thesis Number |
level |
Language |
Year |
Bilim Dalı |
|
Doktora |
Türkçe |
2020 |
Diğer |
Bu tez, devlet-içi çatışmalarda üçüncü aktörlerin rolünü, Afganistan örneği üzerinden ele almaktadır. Çatışmaların ortaya çıkışlarında, ekonomik, sosyolojik, kültürel, siyasal ve psikolojik nedenler mevcuttur. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, 1970'lerden bugüne süregelen Afganistan krizinde üçüncü tarafların rolünü irdelemektir. Bu çalışmada, Afganistan savaşında üçüncü tarafları müdahaleye iten yerel faktörler göz önünde bulundurulmuştur. Bu anlamda SSCB, iki kutuplu uluslararası sistemde kendisini çevrelemeye çalışan ABD'ye karşı önlem almaya çalışarak, Afganistan'a müdahale etmiştir, fakat önemli mesele, Afganistan'ın yerel toplum ve siyaset yapısındaki kriz ve bunun SSCB'de tehdit olarak algılanmasıdır. Dolayısıyla, SSCB'nin Afganistan müdahalesi, önceden Bu tez, devlet-içi çatışmalarda üçüncü aktörlerin rolünü, Afganistan örneği üzerinden ele almaktadır. Çatışmaların ortaya çıkışlarında, ekonomik, sosyolojik, kültürel, siyasal ve psikolojik nedenler mevcuttur. Bu faktörler uzun yıllar devam ederse, görünmez ve şiddet içermeyen bir çatışma şeklinde tezahür eder, fakat görünmez çatışmanın devamı, şiddet içeren çatışmalara, krizlere ve en son savaşa yol açar. Savaşın patlak verdiği ülkelerde, komşu ve diğer aktörler, tehditleri en aza indirmeye veya çıkarlarını maksimize etmeye çalışır ve böylelikle üçüncü tarafların müdahalesi ya sonlandırır ya da krizi derinleştirir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, 1970'lerden bugüne süregelen Afganistan krizinde üçüncü tarafların rolünü irdelemektir. Krizin patlak verdiği dönemde Afganistan, görünmez bir çatışma sahnesi olmuş ve siyasi bir kriz, diğer tüm faktörlerin aktifleşmesine ve dolayısıyla, 1979'dan beri üçüncü tarafların müdahalesine neden olmuştur. Bu çalışmada, Afganistan savaşında üçüncü tarafları müdahaleye iten yerel faktörler göz önünde bulundurulmuştur. Bu anlamda SSCB, iki kutuplu uluslararası sistemde kendisini çevrelemeye çalışan ABD'ye karşı önlem almaya çalışarak, Afganistan'a müdahale etmiştir, fakat önemli mesele, Afganistan'ın yerel toplum ve siyaset yapısındaki kriz ve bunun SSCB'de tehdit olarak algılanmasıdır. Dolayısıyla, SSCB'nin Afganistan müdahalesi, önceden de devam eden krizleri ortaya çıkarmış ve ABD ve müttefiklerinin de müdahalesiyle Afganistan krizi 2001'e kadar sürmüştür. Bu çalışmada, Afganistan'a üçüncü taraf müdahaleleri, genel olarak 2001 öncesi ve sonrası olmak üzere iki döneme ayrılmıştır. Birinci dönemde Afganistan giderek derinleşen bir savaşa girse de, ikinci dönemde bu durum değişmiştir. Bunun nedeni bu müdahale sırasında, uluslararası örgütlerin geniş bir şekilde rol oynamasıdır. Dolayısıyla, ikinci dönemde bir devlet inşası süreci başlatılarak, Afganistan'daki krizin yapısal ve yerel faktörlerin ortadan kaldırılmasına odaklanılmıştır. 2001 sonrası dönemde her ne kadar savaş bitmese de, önemli başarılara imza atılmıştır. Bu başarılara rağmen çatışmaların bugüne kadar devam etmesinin ana nedeni, yerel faktörlerin yanı sıra, bölgesel ve küresel aktörlerin Afga