Thesis Number |
level |
Language |
Year |
Bilim Dalı |
|
Yüksek Lisans |
Türkçe |
2020 |
İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı |
Ebû'l-Kâsım el-Ka'bî'nin Makâlât'ında Şî'a'yı Ele Alışı başlıklı bu çalışma, Mezhepler Tarihi yazıcılığının ilk temsilcilerinden Ebû'l-Kâsım el-Belhî'nin Makâlât adlı eserinde Şîa'yı ve Şiî fırkaları ele alışını incelemektedir.
Araştırmamız; önsöz, giriş ve üç bölüm ile sonuç, Kaynakça ve Ek'ten oluşmaktadır. oluşmuştur. Önsöz'de Yüksek Lisans tez konusu olarak böyle bir konuyu seçmemizin sbebini açıkladık. Giriş'te, araştırmanın sınırları, önemi ve amacını; kaynakjlarını ve yöntemini ve araştırmada kullanılan el-Makâlât, el-Mezheb, el-Fırkâ, Ashab, Cemâat, Ehlü's-Salât ve Ehlü'l-Kıble, eş-Şîa, et-Teşeyyu' ve er-Râfızâ gibi temel kavramları el-Ka'bî'nin nasıl tanımladığını inceledik.
Birinci Bölüm'de, Ebû'l-Kâsım el-Ka'bî'nin yetiştiği siyasi, dinî ve soyal çevreyi, hayatını, ilmî şahsiyetini, hocalarını, öğrencilerini ve eserlerini ortaya koyduk. Ayrıca onun itikatta mezhebini, Şîa ve Mutezile ile ilişkisini, itkadî görüşlerinin genel çerçevesini Makâlât geleneğinin ortaya çıkışını ve onun mezhepleri ele alış yöntemini ve İslam alimlerinin onun hakkındaki değerlendirmeleri ele aldık.
İkinci Bölüm'de, el-Ka'bî'nin el-Makâlât'ında Şîa ve Şiî fırkaları ve sınıflandırmasını, kendinden önceki ve sonraki Makâlât yazarlarının Şiî fırkaları tasnifiyle karşılaştırmak suretiyle ayrıntılı bir şekilde ortaya koyduk. Bu çerçevede el-Ka'bî'den önce Şîa'yı tasnif eden el-Câhız, en-Nâşî el-Ekber, en-Nevbahtî, el-Kummî ve el-Hayyât ile ve el-Ka'bî'den sonra bu konuyu ele alan el-Eş'arî, Makdisî, el-Malatî, el-Bağdadî, İbn Hazm, el-İsfereâinî, eş-Şehristanî ve el-Himyerî ile karşılaştırmalar yaptık. Daha sonra el-Ka'bî'nin Şiî ricâli ve Şîa'nın yayıldığı coğrafyayı hakkında verdiği bilgileri inceledik.
Üçüncü Bölüm'de ise, el-Ka'bî'nin el-Makâlât'ında Şîa'nın itikadî ve siyasî görüşlerini inceledik. Bu çerçevede Şîa'nın ortaya çıkışı ile ilgili el-Ka'bî'nin iddialarını, Şîa'nin imamet, takiyye, beda, bilgi, Allahın iradesi, tecsim, reenkarnasyon, kıyas ve içtihad konularındaki görüşlerini tespite çalıştık. En sonunda Ehl-i Beyt mensuplarının isyanları, Ehl-i Beyt'in dışlanmasını inceledik.
Sonuç bölümünde, araştırmada ulaşılan sonuç ve değerlendirmelere yer verdik. Kaynakça'da araştırmada kullanılan klasik ve modern çalışmaları listeleledik. Ek olarak ise, el-Ka'bî öncesi ve sonrasında Şîa ve fırkaları ile ilgili yapılan tasnifleri onun tasnifiyle karşılaştıran bir tablo koyduk.
Anahtar Kelimeler: Ebû'l-Kâsım el-Ka'bî, Makâlât, Şîa, Şiî fırkalar ve Şiî görüşler